RRSO – co to jest i co powinieneś o nim wiedzieć?

RRSO czyli Rzeczywista Roczna Stopa Procentowa ma pomóc w wyborze oferty kredytowej. Jej podawanie wymusza na instytucjach finansowych Ustawa o kredycie konsumenckim oraz Ustawa o kredycie hipotecznym,  stąd obecna jest we wszystkich reklamach produktów kredytowych i pożyczek ratalnych czy to w prasie, radiu, telewizji, czy Internecie. Nie myl przy tym RRSO z oprocentowaniem! Oprocentowanie pokazuje jedynie, w jakiej wysokości odsetki będziesz płacił od pożyczki. RRSO uwzględnia natomiast wszystkie koszty zaciąganego kredytu, na które składa się nie tylko oprocentowanie, ale i sporo innych dodatkowych opłat. Suma tych kosztów podawana jest procentowo w stosunku do całkowitej kwoty zobowiązania w ujęciu rocznym. RRSO ułatwia więc porównywanie ofert kredytowych i wybranie tej, która rzeczywiście jest tańsza i atrakcyjniejsza.

RRSO, czyli ile mnie to wszystko kosztuje?

RRSO uwzględnia wszelkie opłaty i koszty, które musisz ponieść w związku z zaciąganym kredytem. Są to:

• koszt odsetek – o tym, jakie odsetki zapłacisz od pożyczki w skali roku, decyduje oprocentowanie nominalne pożyczki
• prowizja, czyli opłata pobierana np. za zawarcie umowy/udzielenie kredytu lub inne czynności towarzyszące temu
• niezbędne ubezpieczenie, zwłaszcza w przypadku kredytów hipotecznych
• wszelkiego rodzaju inne opłaty obowiązkowe, np. opłata za weryfikację informacji, czyli sprawdzenie naszej wiarygodności kredytowej lub koszty usług dodatkowych, które jesteś zmuszony ponieść, by otrzymać pożyczkę (np. założenie konta w banku, wzięcie karty kredytowej).

Z zestawienia wyraźnie widać, że wartość RRSO będzie wyższa niż oprocentowanie, ponieważ jest ono jedynie jednym z elementów. Co więcej, im bardziej wysokość RRSO różni się od oprocentowania nominalnego, tym większą część całkowitego kosztu pożyczki stanowią właśnie dodatkowe opłaty.

Jak obliczyć RRSO?

Jako klient indywidualny, nie musisz się martwić wyliczaniem RRSO. Instytucje finansowe, banki czy firmy pożyczkowe muszą Tobie ujawnić ten wskaźnik przy każdej propozycji kredytowej. Samodzielne wyliczenie RRSO jest zajęciem niełatwym ze względu na skomplikowany wzór – konkretny sposób wyliczania RRSO podaje Ustawa o kredycie konsumenckim:

Poszczególne pozycje określają przy tym:

• numer kolejnej wypłaty raty kredytu: K
• numer kolejnej spłaty raty kredytu lub wnoszonych opłat: K’
• kwota wypłaconego kredytu: Ak
• kwota wysokości jednej raty do spłaty kredytu: A’k
• suma
• m – numer ostatniej wypłaty raty kredytu do zapłacenia
• m’– numer ostatniej raty kredytu lub opłat do spłaty
• tK – okres, jaki upłynął od pierwszego dnia wypłaty do dnia liczonego jako K
• tK’ – między dniem pierwszej wypłaty a dniem spłaty lub wniesienia opłat o numerze K’
• i – rzeczywista stopa oprocentowania

W materiałach informacyjnych i reklamowych dotyczących pożyczek, najczęściej podawane jest RRSO dla reprezentatywnego przykładu. Co to oznacza? Najprościej mówiąc, oznacza to, że bank podaje RRSO dla parametrów pożyczki, które cieszą się największą popularnością. Jeśli chcesz poznać szacunkową wartość wskaźnika dla kredytu o parametrach, które są istotne dla Ciebie, skorzystaj ze specjalnych kalkulatorów, udostępnianych przez niektóre instytucje na swoich stronach internetowych.

Sposób na wyliczenie RRSO dla kredytów firmowych

Obowiązku podawania RRSO nie ma przy kredytach udzielanych firmom. Istnieje jednak prosty sposób na jego szacunkowe wyliczenie przez przedsiębiorców.

Jeśli jedynym kosztem kredytu są odsetki, wówczas RRSO = oprocentowanie. To jednak rzadki przypadek. Zazwyczaj należy zsumować wszystkie koszty związane z kredytem:

• oprocentowanie kredytu
• sumę wszystkich ponoszonych jednorazowo opłat, ubezpieczeń i kosztów usług przedstawioną jako procentową wartość kwoty kredytu, pomnożoną przez 12, a następnie podzieloną przez liczbę miesięcy, na które udzielany jest kredyt
• stawkę ubezpieczenia doliczoną do bieżącej raty (jeśli je płacisz i jeśli jest ono naliczane na bieżąco, a nie jednorazowo); jeśli stawka ubezpieczenia podana jest w skali miesięcznej – przemnóż ją przez 12.

Przykład szacunkowego obliczania RRSO:

Kwota kredytu: 20 000 zł
Okres kredytowania: 6 miesięcy
Oprocentowanie: 10%
Prowizja: 500 zł (czyli 2,5% kwoty kredytu)
Ubezpieczenie: 0,1% kwoty wykorzystanego kredytu miesięcznie

RRSO ≈ 10% + 2,5% x (12/6) + 0,1% x 12 = 8% + 5% + 1,2% = 14,2%

Obliczenie RRSO opiera się na takich samych kalkulacjach, jakie wykorzystuje się w liczeniu wewnętrznej stopy zwrotu z perspektywy banku czy pożyczkodawcy, który zdecyduje się na uruchomienie danego zobowiązania. Do obliczeń kosztów inwestycji – a taką wszak jest kredyt, który ma pomóc przedsiębiorcy osiągać większe zyski – można więc zastosować funkcję IRR (wewnętrzna stopa zwrotu) w arkuszach kalkulacyjnych Excel czy aplikacjach smartfonowych, np. Google Sheets czy Numbers (iOS).

Na co zwrócić uwagę

Wiedza o tym, co to RRSO jest niezbędna, aby świadomie podjąć najlepszą dla swoich finansów decyzję. Poznanie wszystkich czynników wpływających na cenę zobowiązania ułatwi rozsądne i racjonalne zaciąganie nowych kredytów i pożyczek. Jak jednak porównywać pożyczki pod kątem RRSO? Przy analizowaniu propozycji różnych kredytów lub pożyczek, musisz pamiętać o kilku istotnych rzeczach:

• RRSO mówi nam o rocznych kosztach kredytu. Jeśli kredyt będziemy spłacać przez kilka lat, to łączny koszt obsługi kredytu będzie oczywiście wyższy.
• Najkorzystniejszą ofertą, będzie ta z najniższym RRSO, ale tylko wtedy, gdy porównujesz kredyty o tych samych parametrach, tj. przede wszystkim tej samej kwocie, okresie kredytowania, opłatach i z tym samym rodzajem rat.
• RRSO na jednakowym poziomie wcale nie musi oznaczać, że koszty kredytów również będą takie same, a mniejsze RRSO nie za każdym razem jest tożsame z tańszym kredytem. Pod uwagę musisz wziąć przede wszystkim okres kredytowania. Kredyt z niższym RRSO może okazać się dla Ciebie po prostu droższy, bo raty będziesz spłacać dłużej.
• Może okazać się, że pożyczka o podobnym oprocentowaniu i wysokości prowizji będzie się znacząco różnić w wysokości RRSO. To najpewniej efekt różnic w harmonogramie spłat. RRSO jest wyrażana w skali roku, czyli jeśli kredyt jest udzielany na krócej, to ten wskaźnik automatycznie idzie w górę. Stąd np. RRSO przy tzw. chwilówkach wynosi najczęściej kilkaset lub nawet ponad 1000 proc.
• Im dłuższy okres kredytowania, tym niższa wartość RRSO (stąd kredyty hipoteczne mają bardzo niskie RRSO), ale jednocześnie większy całkowity koszt kredytu. Co więcej, koszt Twojego zobowiązania będzie wyższy, jeśli przy tej samej wartości rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, zaciągniesz zobowiązanie z ratą malejącą, a nie stałą (kredyt z ratami malejącymi będzie miał wyższe RRSO). Ma to ogromne znacznie zwłaszcza przy zaciąganiu kredytów na dużą kwotę.
• RRSO na poziomie 0 proc. najczęściej związane jest z ofertą promocyjną. Oznacza, że nie poniesiesz żadnych kosztów pożyczki. Jeśli podczas dokonywania zakupów na raty, firma oferuje jedynie raty 0 proc., a ich RRSO jest wyższe niż 0 proc. oznacza to, że do oferty są doliczone dodatkowe, ukryte koszty.